Wet PARTA: wat is het en hoe kan PGAx uw gemeente helpen?

Per 1 juli 2025 is de Wet Gegevensverwerking Persoonsgerichte Aanpak Radicalisering en Terroristische Activiteiten (Wet PARTA) van kracht. Deze wet professionaliseert de lokale aanpak van radicalisering en terrorisme in Nederland. Concreet verplicht zij burgemeesters om een casusoverleg in te richten voor persoonsgerichte aanpak van radicalisering. De wet biedt een wettelijke grondslag om bijzondere persoonsgegevens te delen binnen dat overleg. Daarnaast introduceert ze extra waarborgen voor privacybescherming. In deze blog leest u wat Wet PARTA inhoudt, welke privacy waarborgen erin zijn opgenomen, en hoe PGAx uw organisatie helpt om aan deze nieuwe eisen te voldoen.

Wat regelt de Wet PARTA?

Heldere kaders voor lokale casusaanpak: De Wet PARTA zet de bestaande praktijk van persoonsgerichte aanpak voort en geeft er een stevig juridisch kader aan. De burgemeester krijgt nu de wettelijke taak te zorgen voor een goed functionerend casusoverleg voor radicalisering en terrorisme. Dit overleg vormt het hart van de lokale aanpak. Hierin stemmen verschillende partijen een integrale persoonsaanpak af.

De reguliere deelnemers aan het casusoverleg zijn expliciet in de wet benoemd:

1. Gemeenteleiding: de burgemeester en het college van B&W
2. Strafrechtketen: de Politie en het Openbaar Ministerie
3. Reclassering: reclasseringsinstellingen
4. Jeugdbescherming: de Raad voor de Kinderbescherming

Deze organisaties zijn als reguliere deelnemers aangewezen. Zij werken samen om signalen van radicalisering vroegtijdig te bespreken en gecoördineerd aan te pakken.

1. Incidentele deelnemers: Indien nodig kunnen ook andere deskundigen aansluiten bij een casusoverleg. Dit is alleen toegestaan als zij specifieke expertise hebben die bijdraagt aan het opstellen, uitvoeren of evalueren van het plan van aanpak voor een individuele casus. Denk aan professionals uit de zorg of welzijn, scholen, of veiligheidspartners zoals de AIVD, Koninklijke Marechaussee of NCTV.
   Deze incidentele deelnemers mogen alleen op uitnodiging en casusspecifiek meedoen. De wet stelt dat zij geen toegang krijgen tot de systemen waarin persoonsgegevens worden gedeeld. Op die manier blijft de kring van informatie strikt beperkt tot wat noodzakelijk is.
   
   

Juridische grondslag voor gegevensdeling

Voorheen werden gegevens vaak gedeeld op basis van convenanten of informele afspraken. Nu biedt Wet PARTA een expliciete wettelijke basis om ook bijzondere persoonsgegevens uit te wisselen als dat nodig is voor de aanpak. Alle betrokkenen moeten uiteraard de bestaande AVG-regels blijven respecteren. PARTA geeft echter extra duidelijkheid en vrijwaring om binnen het casusoverleg informatie te delen voor legitieme taken als strafrechtelijke handhaving of persoonsgerichte hulpverlening.

De wet benadrukt daarbij dat gegevensdeling alleen mag wanneer het noodzakelijk is voor de taak. Dit voorkomt willekeur en overmatige data-uitwisseling.

Extra waarborgen voor privacy en informatiebeveiliging

Wet PARTA bevat een pakket aan aanvullende waarborgen om de privacy van betrokken personen te beschermen. Deze waarborgen komen boven op de algemene verplichtingen uit de AVG en zijn specifiek gericht op het casusoverleg radicalisering:

1. Strikte autorisatie
2. Bewaartermijn persoonsgegevens
3. Informatiebeveiliging en logging
4. Toezicht en verantwoording
5. Scheiding van domeinen

1. Strikte autorisatie:

Alleen daartoe geautoriseerde personen mogen toegang hebben tot de systemen waarin casusgegevens worden opgeslagen. Dit betekent dat deelnemers vooraf moeten zijn aangewezen en bijvoorbeeld een VOG moeten hebben. Incidentele deelnemers krijgen geen directe toegang tot de casusregistratiesystemen. Hun bijdrage blijft beperkt tot de overlegtafel zelf. Zo blijft de kring van datatoegang klein en controleerbaar.

2. Bewaartermijn persoonsgegevens:

De wet schrijft voor dat verwerkte casusgegevens uiterlijk vijf jaar na het formeel afsluiten van de casus moeten worden vernietigd of geanonimiseerd. Dit wijkt af van bijvoorbeeld de Wet Gegevensverwerking door Samenwerkingsverbanden. De WGS hanteert 5 jaar na eerste vastlegging, terwijl PARTA rekent vanaf het moment dat de casus formeel wordt afgesloten. Er zijn bovendien geen uitzonderingen: verlenging van die termijn is niet toegestaan. Deze duidelijke bewaartermijn dwingt gemeenten om een helder beleid te voeren op het tijdig afsluiten van casussen in hun systemen.

3. Informatiebeveiliging en logging:

De systemen voor het casusoverleg moeten adequaat beveiligd zijn. Daarnaast moet elke toegang of handeling met persoonsgegevens gelogd worden. Zo is achteraf controle mogelijk. De wet zelf schrijft geen specifiek niveau voor, maar stelt wel 'adequate beveiliging' verplicht. Voor gemeenten wordt dit ingevuld door de Baseline Informatiebeveiliging Overheid. De wet dwingt hiermee tot professionele beveiliging en continu toezicht op wie wat met de gegevens doet.

4. Toezicht en verantwoording:

Er wordt een landelijke rechtmatigheidsadviescommissie ingesteld van experts op het gebied van privacy en wetgeving. Deze commissie zal periodiek toetsen of de gegevensverwerking in de casusoverleggen rechtmatig en proportioneel is. De commissie kan aanbevelingen doen.
Daarnaast moet elk casusoverleg regelmatig een privacyaudit uitvoeren en een jaarverslag publiceren over de gegevensverwerkingen. Ook geldt een strikte geheimhoudingsplicht voor iedereen die bij het overleg betrokken is. Deze maatregelen vergroten de transparantie en dwingen alle partijen om zeer zorgvuldig met data om te gaan.

5. Scheiding van domeinen:

De aanpak van radicalisering onder PARTA moet duidelijk gescheiden blijven van andere casusoverleggen of trajecten. Denk bijvoorbeeld aan trajecten die via een Zorg- en Veiligheidshuis lopen. Wet PARTA is een zelfstandig wettelijk kader specifiek voor radicaliseringszaken.
Hierdoor kan men niet volstaan met bestaande procedures onder WGS of andere samenwerkingsverbanden. Gemeenten moeten de PARTA-casusaanpak organisatorisch en qua gegevenshuishouding los organiseren van bijvoorbeeld multiprobleemgezinnen of jeugdzorgcasussen. Dit voorkomt dat gegevens door elkaar gaan lopen en garandeert dat de strengere PARTA-regels volledig worden toegepast op radicaliseringscasussen.

PGAx en de Wet PARTA

Nu deze wet inmiddels enkele maanden van kracht is, staan gemeenten en ketenpartners voor de uitdaging om hun informatiehuishouding en werkprocessen op PARTA af te stemmen. PGAx kan daarbij het verschil maken. De praktijklessen van Gemeente Utrecht met PGAx laten bijvoorbeeld al zien hoe een robuust casusregiesysteem de samenwerking versterkt.

PGAx is ons digitale platform voor persoonsgerichte aanpakken in het zorg- en veiligheidsdomein. Het is ontworpen als privacyproof casusregiesysteem. Dit betekent dat het voldoet aan alle actuele wettelijke eisen voor de verwerking van persoonsgegevens. We lichten hieronder toe hoe PGAx invulling geeft aan de belangrijkste PARTA-eisen:

1. Autorisatie en rollen
2. Bewaartermijnen en AVG-compliance
3. Informatiebeveiliging & logging

1. Autorisatie en rollen:

In PGAx krijgt u een fijnmazige autorisatie-instelling. Alleen aangewezen reguliere deelnemers hebben standaard toegang tot casussen in het systeem. Incidentele experts kunnen worden uitgenodigd, maar zij krijgen geen permanente accounts of inzage in PGAx. Hiermee sluit PGAx naadloos aan bij de wet: de kring van data-toegang blijft beperkt tot wie strikt nodig is.

Vanaf 2026 kunnen incidentele deelnemers veilig informatie ophalen uit PGAx, waarbij per signaal kan worden aangegeven wie toegang krijgt.

2. Bewaartermijnen en AVG-compliance:

PGAx is flexibel in het hanteren van bewaartermijnen. Wij kunnen de applicatie zo instellen dat persoonsgegevens automatisch na 5 jaar (gerekend vanaf het formeel afsluiten van de casus) worden vernietigd of geanonimiseerd, zoals de Wet PARTA vereist. Dit voorkomt dat gegevens langer bewaard blijven dan toegestaan.

Bovendien ondersteunt PGAx het vastleggen van verwerkingstijdstippen en -doeleinden. Dit loggen van wie, wat en wanneer is een belangrijk onderdeel van de verantwoordingsplicht die de AVG vereist. Uiteraard blijven alle andere AVG-rechten, zoals inzage en correctie, gewaarborgd. Via PGAx kan bijvoorbeeld makkelijk gereageerd worden op een inzageverzoek van een betrokkene.

3. Informatiebeveiliging & logging:

Veiligheid staat bij PGAx voorop. Ons platform voldoet aan het Basisnormenkader Informatiebeveiliging Overheid op niveau BBN2+. Dit betekent dat het extra maatregelen bevat specifiek gericht op de bescherming van gevoelige gegevens bij gemeenten. De communicatie binnen het systeem is beveiligd.
Logging is dan ook integraal: elke raadpleging, invoer of wijziging in PGAx wordt automatisch gelogd. Dit gebeurt inclusief gebruiker, tijdstip en actie. Deze logbestanden stellen u in staat om audits eenvoudig uit te voeren en eventuele onregelmatigheden op te sporen. Dit is een directe invulling van de wettelijke auditplicht.

PGAx logt bovendien ook toegangspogingen. Onbevoegde toegangspogingen zijn meteen zichtbaar. Ons systeem wordt regelmatig getest en voldoet aantoonbaar aan strenge securityeisen. Denk aan pentests en onze ISO27001-certificering. Zo kunt u erop vertrouwen dat uw casusoverleggegevens in veilige handen zijn.

Lees ook: PGAx Twente: Waarom 14 gemeenten voor ons kozen

Ondersteuning en kennisborging:

Een nieuwe wet als PARTA brengt ook nieuwe procedures en verantwoordelijkheden met zich mee. Om gemeenten hierbij te helpen, biedt Ranshuijsen via het leermanagementsysteem uQuendo een platform om de kennisontwikkeling van medewerkers te monitoren en ondersteunen.

In combinatie met PGAx is er een geïntegreerde hulpfunctie. Gebruikers krijgen in de applicatie contextgevoelige ondersteuning. Ze kunnen e-learning-modules doorlopen wanneer ze bijvoorbeeld twijfelen over privacyregels of werkwijzen. Hiermee zorgt u dat alle betrokken professionals up-to-date blijven over wat de wet van hen vraagt. En hoe zij daar in PGAx naar handelen.

Denk aan korte trainingen over gegevensbescherming, informatieanalyse of data-ethiek die klaarstaan in uQuendo. Dat zijn de onderwerpen die de overheid ook benadrukt voor PARTA. Zo snijdt het mes aan twee kanten: uw organisatie voldoet technisch én organisatorisch aan de wet.

Wat kunnen wij voor uw gemeente doen?

De invoering van Wet PARTA betekent actie voor gemeenten en hun partners. U moet zorgen voor een goed ingericht casusoverleg en een veilige informatiehuishouding rondom radicaliseringscasuïstiek. Maakt uw gemeente nog geen gebruik van de faciliteiten van een regionaal Zorg- en Veiligheidshuis voor dit thema? Of heeft u nog geen geschikte applicatie om deze persoonsgerichte aanpak te ondersteunen? Dan kunnen wij u helpen uw informatiehuishouding op orde te krijgen.

PGAx kan namelijk zó voor u worden ingericht dat uw lokale aanpak van radicalisering voldoet aan de Wet PARTA én de AVG. We richten de omgeving op maat in. Van het autoriseren van de juiste gebruikers tot het instellen van bewaartermijnen en logging. En van het scheiden van radicaliseringscasussen tot andere casussen.

Als u PGAx al gebruikt voor andere zorg- en veiligheidsthema's, richten we het thema 'radicalisering' in binnen de bestaande module. Zodat er duidelijke scheidslijnen zijn tussen PARTA-casussen en andere overleggen. Zo houdt u één overzichtelijk systeem. Met de zekerheid dat de radicaliseringsaanpak functioneel en AVG-technisch apart geborgd is.

Heeft u nog geen applicatie of bent u benieuwd hoe PGAx in de praktijk werkt? We komen graag bij u langs voor een vrijblijvende kennismaking. Onze experts laten u zien hoe PGAx werkt en welke mogelijkheden het biedt voor de aanpak van radicalisering én andere zorg- veiligheidsthema's, zoals de aanpak van ondermijning in uw gemeente. Uiteraard beantwoorden we al uw vragen over privacy, beveiliging en wat er komt kijken bij het in gebruik nemen van een systeem als PGAx. Neem gerust contact op om een demo of afspraak in te plannen.

→ Lees ook: Staat uw gemeente voor de uitdaging om nieuwe software te kiezen? Bekijk 8 doorslaggevende punten voor het selecteren van een softwareleverancier bij een aanbesteding.

Metatitle: Wet PARTA & PGAx: Zo voldoet uw gemeente aan de nieuwe wetgeving
Metadescription: Vanaf 1 juli 2025 geldt de Wet PARTA. Ontdek wat dit betekent voor uw gemeente en hoe PGAx u helpt om 100% compliant en veilig te werken.